1921 წლის კონსტიტუცია VS 1978 წლის კონსტიტუცია - Vol 6 - სასამართლო ხელისუფლება

ყველამ ვიცით ალბათ შოთასგან „ქმნა მართლისა სამართლისა ხესა შეიქმს ხმელსა ნედლად“ ყველა ვთანხმდებით იმაზე, რომ სახელმწიფოს მთავარი ღირებულება უნდა იყოს თავისუფალი და დამოუკიდებელი სასამართლო რომელიც დამოუკიდებელია პოლიტიკისგან და ის მხოლოდ და მხოლოდ კონსტიტუციისა და კანონის საფუძველზე მოქმედებს, ხოლო კანონი როგორია ან რატომაა კონსტიტუცია ისეთი როგორიცაა სასამართლოს მიერ დასასმელი კითხვა არაა, მთავარი კითხვაა ყოველთვის სასამართლო როგორც გამაწონასწორებელი საშუალება და ბერკეტი ხელისუფლების უზურპაციის დაუშვებლობის, როგორი სახის უნდა იყოს რომ შეასრულოს მისი მიზანი მისცეს საზოგადოებას სამართლიანობა, სამართლიანობა არ არის ინდივიდის სუბიექტური დამოკიდებულება ფაქტისადმი, სამართლიანობა სასამართლოში იწყება „მოსმენილ ვიქნე“ ფაქტი როგორც მოცემულობა ვერ იცვლება, შესაბამისად სასამართლოს უპირველესი დანიშნულება ფაქტისა არის ის დადგენილ იქნეს, ხოლო შეფასება ამ ფაქტის არის სწორედ სასამართლოს დანიშნულება, თუ კი სახელმწიფო უნდა არსებობდეს როგორც ფაქტი ამ ფაქტს სწორედ ადასტურებს სასამართლო, რადგანაც ინდივიდი რომელიც სახელმწიფოს წინაშე დარჩენილია როგორც მასზე მცირე მას სჭირდება დაძლეულ იქნეს ეს სიმცირე მისი „ხმელსა ნედლად“;

ეს პასაჟები ან მიმართებები აუცილებელია რადგანაც დღევანდელი დღის დამოუკიდებელი საქართველო სწორედ იმის გამოც უნდა იყოს დამოუკიდებელი რომ ინდივიდი თავისუფალი იყოს დიქტატისგან, დიქტატი შეიძლება არსებობდეს მრავალმხრივი მაგრამ ჩვენი როგორც სახელმწიფოს საბჭოთა გამოცდილების გააზრება, რას ნიშნავდა სამართლიანობა საბჭოეთში გვაძლევს იმის საფუძველს, რომ საზოგადოება თანხმდებოდეს როგორი სამართლიანობა გვსურს ჩვენ როგორც სახელმწიფოს. 1921 წლის კონსტიტუცია რომელიც პირველი ქართული კონსტიტუცია იყო აპირებდა სამართლიანობა ექცია ინდივიდის საკუთრებად განსხვავებით 1978 წლის საბჭოთა კონსტიტუციისგან, არავინ იცის 1921 წლის კონსტიტუცია მოქმედებაში რას გამოიწვევდა როგორი საზოგადოების ფუნდამეტი იქნებოდა მაგრამ დღევანდელი კონსტიტუციაც კი მემკვიდრეა 1921 წლის კონსტიტუციის და სწორედ მასზე დაყრდნობით ვართ წარდგენილნი სხვა ქვეყნების წინაშე, ხოლო სახელმწიფო კი შეუძლებელია იყოს სამართლიანი დამოუკიდებელი სასამართლოს გარეშე;

1921 წლის კონსტიტუციის 6-ე თავი ეთმობოდა სასამართლოს. უმაღლეს სასამართლოს ირჩევდა პარლამენტი ხოლო უმაღლეს სასამართლოს ეწოდებოდა სენატი (მუხლი 76) სენატის დანიშნულება იყო სულ ორი:

ბ) განაგოს სასამართლო ნაწილი, როგორც საკასაციო სასამართლომ;  

სენატს შემდგომში კონსტიტუცია უწოდებს უკვე საკასაციო სასამართლოს (როგორც დღევანდელ დღეს) თუმცაღა ყველაზე მნიშვნელოვანი რაც ამ მუხლში არის ის, რომ უზენაეს  სასამართლოს ირჩევდა პარლამენტი, რატომ იყო აღნიშნული მნიშვნელოვანი? არაპირდაპირი დემოკრატიის საფუძვლებიდან გამომდინარე, პარლამენტის წევრები მანდატს იღებს საზოგადოებისგან ანუ საზოგადოება არჩვენების გზით აძლევს მანდატს პირებს რომ ამ პირებმა მათი სახელით, მანდატითა და ლეგიტიმაციით აირჩიონ პირები რომელნიც ამ სახელმწიფოს მისცემენ სამართლიანობას, ეს ძალიან მნიშვნელოვანი საკითხია რადგანაც ლეგიტიმაცია თუ არ აქვს მოსამართლეს და მის სამართალს ის ვერასოდეს იქნება მმართველი სიმართლე საზოგადოების;

1921 წლის კონსტიტუციის 77 მუხლი სასამართლოების კომპეტენციას ყოფდა სამ ნაწილად სისხლის სამოქალაქო და ადმინისტრაციული სამართლის მიხედვით, ამასთანავე იურისდიქციას ანუ რომელიმე რომელი ნაწილით უნდა ყოფილიყო განსაზღვრული უქვემდებარებდა კანონს ასევე სასამართლოს ორგანიზაციაც უნდა ყოფილიყო განსაზღვრული კანონის მიხედვით. აქ მნიშვნელოვანი ნაწილია ისიც, რომ 1921 წელს სამართალი როგორც სახელმწიფოს მთავარი ენა დაყოფილ იქნა სამ ნაწილად: სისხლის სამართალი (როცა პირი სისხლის სამართლის კოდექსის მიხედვით სჩადის დანაშაულს და ამაზე სახელმწიფოა ვალდებულებული რომ მოახდინოს რეაგირება) სამოქალაქო სამართალი (როცა ორი კერძო პირი დავობს ერთმანეთში) და ადმინისტრაციული სამართალი (როცა ინდივიდი ედავება სახელმწიფოს რომ სახელმწიფოს მიერ განხორციელებული ქმედება არის უკანონო) თითქოს ამაში სიახლე დღევანდელი დღის მდგომარეობით არაფერია თუმცაღა 1978 წლის საბჭოთა კონსტიტუცია არ სცნობდა ადმინისტრაციულ სამართალს მისი კლასიკური გაგებით, რატომ?

საბჭოთა მოქალაქეს დაცვისთვის შექმნილი სახელმწიფოს წინააღმდეგ შეიძლება კი არსებობდეს პრეტენზია საბჭოთა მოქალაქის? რაც არ უნდა წარმოუდგენელი იყოს ეს მიუღებელი და წარმოუდგენელი იყო საბჭოთა მოქალაქეებისათვის და ასვეე საბჭოთა კავშირისათვის, რატომ? იმიტომ რომ მარქსისტულ ლენინური იდეოლოგიისთვის აპრიორი მათივე იდეოლოგია საბოლოო მიზნად ისახავდა სახელმწიფოს გაქრობას, შესაბამისად თუ სახელმწიფო უნდა გაქრეს მას არც არავინ იცავდა მათივე იდეოლოგიით რადგანაც სახელმწიფო უნდა ყოფილიყო „გარდამავალი“ ეტაპი განვითარების, თუმცაღა შესაძლებელი იყო კი სახელმწიფოს დაერღვია კანონი? ამაზე პასუხი არ არსებობდა, უფრო მეტიც შეიძლებოდა კი, რომ სახელმწიფოს არ ემოქმედა სწორად? ამაზე პასუხიც უარყოფითია, ადმინისტრაციული სამართალი საქართველოში რომელიც უკვე არსებობდა 1921 წლის კონსტიტუციით მხოლოდ და მხოლოდ 1991 წლის მერე გამოჩნდა საქართველოში ანუ რის რაც ჩვენ გვქონდა 1921 წელს მხოლოდ 70 წლის მერე დავიბრუნეთ და რატომაა ადმინისტრაციული სამართალი ასეთი მნიშვნელოვანი? 

მიჩნეულია, რომ ადმინისტრაციული სამართალი ერთგვარი გაგრძელება და დეკლარირებაა კონსტიტუციური სამართლის რადგანაც მასში ყველაზე ნათლად გამოიხატება თუ როგორი სახით იმართება სახელმწიფოს ამასთანავე ამის შეჯამებას/შემოწმებას ახორციელებს სასამართლო ანუ არა პარტია არამედ სასამართლო ხოლო ეს სასამართლო კი ისევე როგორც განვითარებული ქვეყნების უმეტესობაში მიჩნეულია როგორც ხელისუფლების ერთ-ერთი შტო რომელიც აბალანსებს სახელმწიფოსა და ინდივიდს შორის ურთიერთობებს,  ამასთანავე სასამართლო ერთის მხრივ აბალანსებს ხოლო მეორეს მხრივ კი შემოსაზღვრავს/აკავებს ხელისუფლებას სრული „უზურპაციისგან“ სახელმწიფო ექვემდებარება შემოწმებას ანუ სახელმწიფოს მიერ გაცემული ნებისმიერ ქმედებას არა თვითონ გამომცემი არამედ სხვა „დამოუკიდებელი“ მოთამაშე ამოწმებს არც ნიშნავს და არის კიდევაც ინდივიდის უსაფრთხოებაც ანუ ინდივიდი რომელიც მარტოა სახელმწიფოს წინაშე ჰყავს სამართლებრივად აპრიორი მოკავშირე აღმასრულებელი ხელისუფლებიდან. აი ეს ნებისმიერი მსჯელობა რაც კი შეიძლება არსებობდეს ადმინისტრაციულ სამართალზე 1978 წლის კონსტიტუციით არათუ არსებობდა არამედ უარყოფილი იყო საბჭოთა კონსტიტუციით; 

1978 წლის საბჭოთა კონსტიტუციის 166 მუხლის მიხედვით „სამოქალაქო და სისხლის სამართლის საქმეთა განხილვა ყველა სასამართლოში ხორციელდება კოლეგიურად“ მუხლი 174 „სასამართლო საქმისწარმოების დროს სამოქალაქო და სისხლის სამართლის საქმის განხილვის დროს შესაძლებელია მონაწილეობა მიიღონ საზოგადოებრივმა ორგანიზაციებმა და შრომითმა კოლექტივებმა“ ანუ კონსტიტუცია არ ყოფდა საერთოდ სამართალს ნაწილებად ასევე პირიქით უარყოფდა ადმინისტრაციული სამართლის როგორც დარგის არსებობას;

1921 წლის კონსტიტუციის მიხედვით სასამართლო დამოუკიდებელი იყო და მხოლოდ და მხოლოდ კანონს ემორჩილებოდა (სასამართლო დამოუკიდებელია და მხოლოდ კანონს ემორჩილება. მართლმსაჯულება სწარმოებს საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის სახელით მუხლი 78) რატომ იყო ეს ჩანაწერი მნიშვნელოვანი? სასამართლო არ ქმნის კანონს სასამართლო იცავს კანონს, სასამართლო უზრუნველყოფს კანონის მოქმედებას და მის სამართლიანობას რადგანაც კანონს იღებს ისევ ამ სახელმწიფოში მცხოვრები პირებისგან მანდატ მინიჭებული პირები შესაბამისად სასამართლო დამოუკიდებელია რათა არ მოხდეს მისი აღრევა აღმასრულებელ ხელისუფლებასთან რადგანაც თუ კი არ არსებობს დამოუკიდებელი სასამართლო ე.ი. არსებობს დიქტატურა. სასამართლოს დამოუკიდებლობა ფართო თემა შეიძლება იყოს მაგრამ უმთავრესი მაინც არის სამი ძირითადი პრინციპი:

პირველი – ეს არის მოსამართლეთა მიერ მიუკერძოებელი გადაწყვეტილებების მიღება;     

მეორე – ეს არის სასამართლოს გადაწყვეტილების სავალდებულო ხასიათი;        

მესამე – ეს არის მოსამართლის დაცვა გარე ჩარევებისაგან;                     

შეიძლება კიდევ იქნეს დამატებული მრავალი სხვა თუმცაღა ეს სამი არის უმნიშვნელოვანესი რომელიც საშუალებას აძლევს სასამართლოს იყოს „სასამართლო“ ამასთანავე სასამართლოს დამოუკიდებლობაში ასევე შეიძლება მოიაზრებოდეს თვითონ მოსამართლეთა არჩევის წესი, მაგალითად ვენეციის კომისიის განმარტებით, სასამართლო სისტემის დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფის სათანადო მექანიზმს ხელისუფლების პოლიტიკური შტოებისაგან დამოუკიდებელი მართლმსაჯულების საბჭოების ან ეკვივალენტური ორგანოების არსებობა წარმოადგენს, რომელთაც უნდა გააჩნდეთ გადამწყვეტი გავლენა მოსამართლეების დანიშვნასა და კარიერასთან დაკავშირებულ საკითხებზე გადაწყვეტილების მიღების პროცესში;

მოსამართლის დამოუკიდებლობა, მისი საქმიანობის მხოლოდ კონსტიტუციისა და კანონის შესაბამისად განხორციელება, ინსტიტუციურ გარანტიებთან ერთად, მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული მის პიროვნულ და პროფესიულ კვალიფიკაციებზე. მხოლოდ გამორჩეულად კვალიფიციურ, კეთილსინდისიერ და პრინციპულ ადამიანს შესწევს უნარი, სათანადოდ შეასრულოს მოსამართლის ფუნქცია, მიუკერძოებლად და კვალიფიციურად აღასრულოს მართლმსაჯულება. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტებით, მოსამართლის საპატიო თანამდებობაზე კომპეტენტური პირების განწესება დამოუკიდებელი და კვალიფიციური მართლმსაჯულების უზრუნველყოფას ემსახურება (იხ. საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2017 წლის 15 თებერვლის №3/1/659 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს მოქალაქე ომარ ჯორბენაძე საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-36);

მართალია 1978 წლის კონსტიტუციის მიხედვით მუხლი 163 „მართმსაჯულებას საქართველოს სსრ ახორციელებს სასამართლო“ მაგრამ 167 მუხლი მიუთითებდა, რომ „მოსამართლეები და სახალხო მსაჯულები დამოუკიდებლები არიან და ემორჩილებიან მხოლო კანონს“ მაგრამ ანგარიშვალდებულება არა კონსტიტუციის წინაშე როგორც 1921 წლის კონსტიტუცია მიუთითებს არამედ „მოსამართლეები და სახალხო მსაჯულები პასუხისმგებლები არიან ამომრჩევლების წინაშე ან ამომრჩევლების მიერ არჩეული წარმომადგენლების წინაშე, ანგარიშვალდებულნი არიან მათ წინაშე და ისინი შეიძლება მათ მიერვე იქნენ გამოწვეულნი კანონით განსაზღვრულ შემთხვევაში“ ერთი შეხედვით სახიფათო შეიძლება არაფერია მაგრამ არსებობს ერთი მაგრამ: ამ სახელმწიფო არსებობს მხოლოდ ერთი პარტია და ის მონაწილეობს მხოლოდ არჩევნებში შესაბამისად თუ კი არ არსებობს სხვა პარტია გარდა ერთი პარტიისა ვის შეუძლია გამოიწვოს არჩეული მოსამართლე? რა თქმა უნდა პარტიასაც მისივე ამომრჩევლის მეშვეობით ანუ სასამართლოს დამოუკიდებლობის ე.წ. ფასადური დათქმაც კი არაა მითითებული 1978 წლის კონსტიტუციაში; 

1921 წლის კონსტიტუციის მიხედვით „სასამართლოს არც ერთი განაჩენი არ შეიძლება გაუქმებულ, შეცვლილ, ან შეჩერებულ იქნეს კანონმდებელი, აღმასრულებელი ან ადმინისტრატიული ორგანოს მიერ“ ეს ერთგვარი კონსტიტუციური თავდაცვის ეფექტია რომელიც აქვს სასამართლოს, რომ მისი გადაწყვეტილების რევიზიის უფლება არ აქვს არც აღმასრულებელ ხელისუფლებას, არც საკანონმდებლო ხელისუფლებას რატომ? იმიტომ, რომ ხელისუფლებას იქნება ეს აღმასრულებელი თუ საკანონმდებლო ვალდებულება აქვთ გადაწყვეტილების შესრულების მაგრამ არავითარ შემთხვევაში მისი შემოწმების, არავის უნდა ჰქონდეს უფლება შეამოწმოს სასამართლოს გადაწყვეტილება რატომ არის ისეთი როგორიც არის ამისი უფლება თუ ექნება სასამართლოს გარდა სხვა შტოს სახეზე იქნება სასამართლოს დაქვემდებარება. ასეთი სახის დამცავი მექანიზმი 1978 წლის საბჭოთა კონსტიტუციით არ მოიპოვება სასამართლოსათვის პირიქით უმრავლეს შემთხვევაში კანონი როგორ უნდა ყოფილიყო განმარტებული ამას ადგენდა არა სასამართლო არამედ პრეზიდიუმი და ეს სავალდებულო იყო სასამართლოსთვის, სასამართლო შეიძლება ითქვას კანონსაც არ განმარტავდა ის უბრალოდ მანამდე გადაწყვეტილის დამდასტურებელი იყო;

პრეზიდენტ შევარდნაძის მოღვაწეობის პერიოდში იყო ასეთი საქმე ასანიძე საქართველოს წინააღმდეგ სადაც საქართველოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილების საწინააღმდეგოდ შეიქმნა საქართველოს პარლამნეტში შეიქმნა საგამოძიებო კომისია და შეითავსა სასამართლოს ფუნქცია, რომელზეც სტრასბურგის პოზიცია მკვეთრად ნეგატიური იყო (საქმეში მომჩივანი პირი, მიუხედავად იმისა, რომ გამართლებულ იქნა საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ მაინც დარჩა აჭარის ადგილობრივი ხელისუფლების ორგანოების პატიმრობაში) მანვე მიუთითა, რომ:                             

ნებისმიერ შემთხვევაში სასამართლო აღნიშნავს, რომ კანონის უზენაესობის პრინციპი და სამართლიანი სასამართლო პროცესის ცნება, რასაც ითვალისწინებს მე-6 მუხლი, გამორიცხავს რაიმე ჩარევას კანონმდებლის მიერ მართლმსაჯულების განხორციელებისას, რომელიც მიზნად ისახავს დავის სასამართლო წესით განხილვას (Raffineries grecques Stran et Stratis Andreadis c. Grèce, arrêt du 9 décembre 1994, série A no 301-B, p. 82, §49);                

სასამართლო უკიდურესად შეშფოთებული იქნება, თუ ხელშემკვრელი მხარის კანონმდებლობა არასასამართლო ხელისუფლებას, მიუხედავად იმისა, თუ რამდენად კანონიერია იგი, მისცემს უფლებამოსილებას, ჩაერიოს საქმის სასამართლო წესით განხილვაში ან სასამართლოს დასკვნები ეჭვქვეშ დააყენოს (mutatis mutandis, Cooper c. Royaume-Uni [GC], no 48843/99, §130, CEDH 2003-XII);

1921 წლის კონსტიტუციის 80 მუხლი მიუთითებდა, რომ „სასამართლოს სხდომა საჯაროა; მხოლოდ განსაკუთრებულ შემთხვევაში, როდესაც ამას მოითხოვს ზნეობისა და საზოგადო მშვიდობიანობის დაცვის ინტერესი, სხდომა შეიძლება კარდახურულ იქნეს თვით სასამართლოს დადგენილებით.“ ნაწილობრივ ამ მუხლის თანხვედრაშია 1978 წლის საბჭოთა კონსტიტუცია რომელიც უთითებდა, რომ „საქმის განხილვა სასამართლოში ყველა საქმეზე ღიაა. დახურული სასამართლო სხდომა დასაშვებია მხოლო კანონით დადგენილ შემთხვევაში, იმ შემთხვევაში თუ კი ასევე დაცული იქნება სასამართლო საქმიწარმოების წესები“; 1921 წლის კონსტიტუცია უთითებდა მხოლოდ განსაკუთრებულ შემთხვევაზე ამასთანავე ადგენდა, რომ ეს განსაკუთრებული შემთხვევებია ზნეობა და საზოგადო მშვიდობიანობა ასევე მხოლოდ სასამართლო ადგენდა დახურვას თუმცაღა 1978 წლის კონსტიტუცია აღნიშნულს ანდობდა კანონს და არა მოსამართელს რომელსაც უნდა გადაეწყვიტა აღნიშნული;                 

1921 წლის კონსტიტუციის 81 მუხლი მიუთითებდა ძალიან მნიშვნელოვან დათქმაზე „მძიმე სისხლის სამართლის, და აგრეთვე, პოლიტიკურის და ბეჭდვითი დანაშაულისათვის არსებობს ნაფიც მსაჯულთა ინსტიტუტი“ ანუ კონსტიტუცია გამოყოფდა სამ იმდენად მნიშვნელოვან საქმეს რომლის შემთხვევაშიც აუცილებლი იყო ნაფიცი მსაჯულობის ინსტიტუტი და რა იყო ამის მიზანი?   

იმისათვის, რომ პოლიტიკური დღის წესრიგმა არ შესჭამოს მთლიანად სამართალი ან/და კითხვის ნიშნები არ იქნეს მიმართული მოსამართლის მიერ ან/და გადაწყვეტილების მიღება განხორციელდეს უშუალოდ საზოგადოების მიერ ექვემდებარება თვით ამ საზოგადოების მიერ გადაწყვეტილების მიღებას იმიტომ, რომ დადანაშაულები პირი „იქნეს მოსმენილი მისივე საზოგადოების მიერ“ საგულისხმოა ისიც, რომ დღევანდელი სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი ყველა შემთხვევაში საკასაციო საჩივარს დასაშვებად მიიჩნევს თუ კი ის ეხება სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებას „არაქონებრივ-სამართლებრივ დავებში საკასაციო საჩივარი დასაშვებია სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებასთან დაკავშირებულ დავებზე.“ (სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 391 მუხლი);

აქვე ცოტა რამ ნაფიც მსაჯულებზე ანუ იმის წარმოდგენაზე როგორი შეიძლებოდა ყოფილიყო ის 1921 წლის კონსტიტუციის მიხედვით, დროებითი მთავრობის მიერ 1919 წელს მიღებულ იქნა საქართველოს კანონი ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს შემოღებისა, სასამართლო შედგებოდა ერთი მოსამართლის და 12 მსაჯულისაგან, ისევე როგორც 2 სათადარიგო მსაჯულისაგან. მსაჯულებს უნდა დაეკმაყოფილებინათ შემდეგი კრიტერიუმები: 1. საქართველოს მოქალაქეობა, 2. ქართული ენის სასაუბრო ცოდნა და ნებისმიერი ენის წერა-კითხვის ცოდნა. 3. არანაკლებ 25 წელი. 4. უნდა ცხვრობდეს, სულ მცირე, 1 წელი მაინც იმ უბანში, სადაც მიმდინარეობს შერჩევა, ამასთანავე საგულისხმოა რომ ერთ-ერთი ყველაზე გახმაურებული საქმე, განხილულ იქნა ნაფიცი მსაჯულების მიერ, იყო შალვა მაღლაკელიძის და მისი თანამოაზრეების საქმე, რომელმაც თუ კი ვენდობით მაშინელ პრესას არნახული დაინტერესება გამოიწვია ხოლო პროკურორის სიტყვა არანაკლებ მნიშვნელოვანი იყო, რომ „ეს არის პირველი დიდი საქმე, რომელიც ქართველი ხალხის სინდისმა უნდა განსაჯოს“ რაც შეეხება ნაფიც მსაჯულობას 1978 წლის კონსტიტუციაში ის უბრალოდ არ არსებობს ამ კონსტიტუციის მიხედვით; 

1921 წლის კონსტიტუციის 82 მუხლის მიხედვით „მოსამართლე აირჩევა ვადით. არჩევის წესი და პირობა, რომელსაც უნდა აკმაყოფილებდეს მსაჯული, კანონით განისაზღვრება.“ ეს ახლებური გარანტირება იყო მოსამართლის დამოუკიდებლობის და კანონს მიანდობდა აღნიშნულ უფლებამოსილებას რადგანაც ერთია როცა მაგალითად მოსამართლე აირჩევა გარკვეული ვადით ხოლო მეორეა როცა მოსამართლე აირჩევა უვადოდ, თუმცაღა საგულისხმოა 1978 წლის კონსტიტუცია რომელიც პირდაპირ უთითებდა ვადებს კერძოდ საბჭოთა კონსტიტუციის 164 მუხლის მიხედვით „მოსამართლეები აირჩეოდნენ 5 წლის ვადით ხოლო სახალხო მსაჯულები კი ორნახევარი წლით“;

მოსამართლეთა დამოუკიდებლობის მნიშვნელოვანი გარანტირება იყო ასევე 1921 წლის კონსტიტუციის 83 მუხლი რომელიც მიუთითებდა, რომ „არ შეიძლება სასამართლოს წევრის ერთი ადგილიდან მეორეზე გადაყვანა მისი სურვილის წინააღმდეგ, გარეშე სასამართლოს დადგენილებისა. თანამდებობიდან მისი დროებით გადაყენება შეიძლება მხოლოდ მაშინ, როცა სამართალში ან გამოძიებაში არის მიცემული. სრულიად დათხოვნა – კი შეიძლება სასამართლოს განაჩენის ძალით“ განსხვავებით იგივე 1978 წლის კონსტიტუციისა რომელიც მიუთითებდა, რომ მოსამართლეები და მსაჯულები შესაძლებელი იყო გამოწვეულნი ყოფილიყვნენ ამომრჩევლების მიერ ანუ იმ შემთხვევაში თუ კი მოსამართლე არ ან ვერ უზრუნველყოფდა პარტიის სურვილს ის შესაძლებეია გაეწვიათ უკან მოთხოვნის შემთვევაში;

1921 წლის კონსტიტუციის მიხედვით როგორი შეიძლებოდა ყოფილიყო შემდგომში სასამართლო უცნობია თუმცაღა დღევანდელი დღის მდგომარეობით ამაზე შეიძლება ვიფიქროთ 1918-1921 წლებისთვის არსებული მდგომარებით, კერძოდ დღევანდელი მაგისტრატი მოსამართლე აირჩეოდა პირდაპირი არჩევითი წესით, პირველი ინსტანცია დაყოფილი იყო ორ ნაწილად: მართლმსაჯულებას წვრილმან დავებზე და ნაკლებად მძიმე დანაშაულებზე ახორციელებდნენ მომრიგებელი მოსამართლეები, ხოლო შედარებით მსხვილი დავები და მძიმე დანაშაულები იხილებოდა სამომრიგებლო ოლქებში, რომლებიც, როგორც წესი, მდებარეობდა ქალაქში; ყველაზე მნიშვნელოვანი ასპექტი მომრიგებელ მოსამართლეებთან მიმართებაში არის მათი არჩევითობა მომრიგებელ მოსამართლეებს ირჩევდა ადგილობრივი თვითმმართველობა: თბილისში მათ ირჩევდა ქალაქის საბჭო, ხოლო მაზრებში მაზრის (ოლქის) საერობო კრება, სააპელაციო ინსტანციას კი ეწოდებოდა მომრიგებელ მოსამართლეთა ყრილობა ხოლო მესამე ინსტანციას კი ეწოდებოდა სენატი, რომელიც 1921 წლის კონსტიტუციით უკვე პარლამენტი ირჩევდა და მისი ლეგიტიმაცია აქედან გამომდინარეობდა; 

1978 წლის კონსტიტუცია არათუ ასეთი სახის რაიმე დათქმებს მოსამართლის დამოუკიდებლობაზე არამედ სასამართლო გადაწყვეტილების შესრულების სავალდებულებოობაზეც კი არ მიუთითებდა, პირიქით კონსტიტუციის 170 მუხლის მიხედვით „დაცვის უფლება ჰქონდა ბრალდებულს” მაგრამ იმავე კონსტიტუციის მიხედვით არ არსებობდა უდანაშაულობის პრეზუმცია; 

მთლიანობაში 1921 წლის კონსტიტუცია ძალიან წინ იყო სამართლებრივი თვალსაზრისით ვიდრე 1978 წლის კონსტიტუცია, 1921 წლის კონსტიტუცია დღევანდელ დღემდე ეხმიანება დღევანდელ დღეს მოქმედ კონსტიტუციასაც კი კერძოდ: საქართველოს კონსტიტუციით განსაზღვრული სასამართლო ხელისუფლების მანდატი მნიშვნელოვნად განსხვავდება პოლიტიკური ხელისუფლებისაგან. სასამართლოები გადაწყვეტილებას იღებენ მხოლოდ სამართლის საფუძველზე. მოსამართლეს არ აქვს უფლებამოსილება, საკუთარი სურვილების, ფასეულობების შესაბამისად განსაზღვროს დავის სამართლებრივი შედეგები და გადაწყვეტილების მიღებისას დაეფუძნოს საკუთარ შეხედულებებს, იხელმძღვანელოს მიზანშეწონილობის კრიტერიუმით (mutatis mutandis, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2016 წლის 29 დეკემბრის №3/5/768,769,790,792 გადაწყვეტილება საქმეზე „საქართველოს პარლამენტთა ჯგუფი (დავით ბაქრაძე, სერგო რატიანი, როლანდ ახალია, ლევან ბეჟაშვილი და სხვები, სულ 38 დეპუტატი) და საქართველოს მოქალაქეები ერასტი ჯაკობია და კარინე შახპარონიანი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“, II-111);

ის, რომ სასამართლო მისი შინაარსით სრულიად იქნა უგულველყოფილი საბჭოეთის მიერ გამოიწვია მისთვისვე არა სამართლიანი არამედ ბოროტების იმპერიის სახელდება, ხოლო დღევანდელი საქართველოს ან ქართული სამართლის მთავარ დანიშნულებად კი უნდა იქცეს „ქმნა მართლისა სამართლისა ხესა შეიქმს ხმელსა ნედლად“;