1921 წლის კონსტიტუცია VS 1978 წლის კონსტიტუცია - Vol 4 - რელიგია და რწმენა
14-02-2023 1 134
- 1921 წლის კონსტიტუცია VS 1978 წლის კონსტიტუცია - Vol 4 - რელიგია და რწმენა
- უკეთესი შესავალი არც კი ექნება/ვერც კი ექნებოდა წინამდებარე სტატიას უკეთუ თუ არა ნოე ჟორდანიას სიტყვები წერილიდან (ნოე ჟორდანია ნაციონალური კითხვა ჩვენში) „ სანამ რელიგიურ კითხვას აკავშირებდნენ სხვა კითხვებთან, სანამ სახელმწიფო მას თავის კითხვად აღიარებდა, ერთს მფარველობდა და მეორეს დევნიდა, მანამდის ამ ნიადაგზე მუდმივი ბრძოლა და შუღლი იყო. მხოლოდ იქ, სადაც რელიგია გამოშორდა სახელმწიფოს და მორწმუნეთა კერძო საქმეთა გამოცხადდა, იქ ეს ბრძოლა მოისპო და მის მაგიერ დაიწყო რელიგიური პროპაგანდა, უპოლიციოდ, უიარაღოდ, თავისუფალი სიტყვით“;
- რა თქმა უნდა ძალიან დიდი გავლენა ექნებოდა და აქვს კიდევაც 1921 წლის კონსტიტუციას სოციალ დემოკრატების როგორც თეორიის ასევე ფილოსოფიის, რომელიც თავის მხრივ განვითარებას პოვებს ისეთ საკითხებში როგორიცაა „რელიგია“ ან რა შეიძლება იქნეს მიჩნეული რელიგიად და ამასთანავე რა რელიგია შეიძლება ჩაითვალოს რელიგიად და რა რელიგია არ შეიძლება ჩაითვალოს რელიგიად, ამასთანავე რამდენი მორწმუნე უნდა არსებობდეს რომ რელიგია ჩაითვალოს რელიგიად და ა.შ. თუმცაღა ყველაზე მნიშვნელოვანი ამ საკითხებში მაინც ჩვენი პირველი 1921 წლის კონსტიტუციის დამოკიდებულებაა რელიგიის მიმართ;
- 1921 წლის კონსტიტუციის 31 მუხლი რამდენიმე ნაწილად ყოფდა რელიგიის საკითხს. პირველი ნაწილი ეხებოდა სინდისის თავისუფლებას.
- ყოველი მოქალაქე სინდისის სრული თავისუფლებით სარგებლობს“ სინდისის თავისუფლება საინტერესო საკითხია რატომ იქნა წინამძღვრებული სარწმუნოების საკითხს თუმცაღა თუ კი დღევანდელი განმარტებებს მოვიშველიებთ სინდისის უფრო პიროვნული არჩევანის თავისუფლებას ედრება და ის არჩევანის უფლების უფლებაა, ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენცია და შემდგომში განვითარებული პრაქტიკა უთითებს შემდეგს „ყველას აქვს აზრის, სინდისისა და რელიგიის თავისუფლების უფლება; ეს უფლება მოიცავს რელიგიის ან რწმენის შეცვლის თავისუფლებას და პირის თავისუფლებას, როგორც მარტომ, ასევე, სხვებთან ერთად, საჯაროდ ან განკერძოებით, გამოხატოს საკუთარი რელიგია ან რწმენა ღვთისმსახურებით, სწავლებით, პრაქტიკითა და რიტუალების აღსრულებით“ გარდა ამისა იგივეს იმეორებს ასევე გაეროს სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების შესახებ საერთაშორისო პაქტის მე-18 მუხლის თანახმად „ყველას აქვს აზრის, სინდისისა და რელიგიის თავისუფლების უფლება“ ერთის მხრივ სინდისის თავისუფლება საშუალებას აძლევს პირს აირჩიოს პირმა მისი მსოფლმხედველობა რელიგიის მიმართ ხოლო მეორეს მხრივ არჩევანია აირჩიოს ნებისმიერი რელიგია ან/და უარყოს ის;
- თანამედროვე ქართული საკონსტიტუციო სასამართლო მასზე ასევე საუბრობს შემდეგი სახით „რწმენის თავისუფლების რთული ბუნება და მრავალმხრივი, განუსაზღვრელი შინაარსი არ უნდა გადაიქცეს გადაულახავ დაბრკოლებად იმისათვის, რომ შესაბამისი საჯარო ინტერესების დასაცავად მოხდეს მისი თანაზომიერი შეზღუდვა. ანუ უფლების ასეთი ბუნება არ უნდა გახდეს ამ უფლებით ბოროტად სარგებლობის საფუძველი, ადამიანები არ უნდა გადაიქცნენ საკუთარი თავების კანონმდებლებად, და მხოლოდ თავად არ უნდა გადაწყვიტონ, რა არის მათი სინდისისა და რწმენის შესაბამისი და მხოლოდ იმ კანონებს არ დაემორჩილონ, რომლებიც, მათი აზრით, ჯეროვანია“;
- სინდისი ეს არის ინდივიდის ინდივიდობისათვის აუცილებელი ატრიბუტი რომელიც ახლავს ინდივიდს ამასთანავე მისმა ინდივიდობამ არ უნდა შექმნას ის საფუძველი როცა ის ამ მსოფლმხედველობით მოითხოვს არამარტო მისი გარემოს არამედ დანარჩენი ყველა პირის გარემოს ისეთი სახით მოწყობას როცა კი ინდივიდის ინდივიდობა უკვე გადადის სხვა ინდივიდის გარემოში შეჭრად, რადგანაც უფლება რომელიც არსებობს ინდივიდისთვის ნიშნავს, რომ ის ასევე აღიჭურვება პასუხისმგებლობითა და ვალდებულებებით, თუ კი მხოლოდ უფლება იარსებებს მაშინ არ იარსებებს პასუხისმგებლობა ხოლო პასუხისმგებლობის გარეშე არსებული უფლება რომელიც გამოშიგნულია ვალდებულებებით „სხვათა უფლებებისადმი პატივისცემისგან“ იწვევს დაქვემდებარეობას რომელიც აკარგვინებს ინდივიდს ინდივიდობას;
- შემდგომი ნაწილი 1921 წლის კონსტიტუციის რომელიც შეეხება რელიგიას, შემდეგია „მოქალაქის დევნა და მის პოლიტიკურ თუ სამოქალაქო უფლებათა შეზღუდვა სარწმუნოების ან რწმენის გამო არ შეიძლება“ ეს იმდენად მარტივი ჰიპოთეზაა, რომ მგონია არ საჭიროებს დამატებით განმარტებებს;
- საინტერესოა ის, რომ 1921 წლის წლის კონსტიტუცია შემდგომში გრძელდება ასეთი სახით „ყველას შეუძლია აღიაროს ის სარწმუნოება, რომელიც სურს, ან სარწმუნოება გამოიცვალოს, ან და არც ერთ კულტს არ ეკუთვნოდეს“ 1921 წლის კონსტიტუცია სრულ თავისუფლებას აღიარებდა რელიგიის საკითხში მათ შორის უშვებდა იმასაც, რომ ინდივიდმა შესაძლებელია მოინდომოს რელიგის შეცვლა ამასთანავე ადამიანს აქვს უფლება იყოს ათეისტიც ან/და აგნოსტიკი, როცა პირისთვის სრულებით უმნიშვნელოა არსებობს თუ არა ანდა მისთვის არსებობს, ეს ბუნებითი უფლებაა ადამიანის და საზოგადოებაში ადგილი არ უნდა განიმარტებოდეს ან იქმნებოდეს რაიმესთვის თავის მიკუთვნების გამო, შესაბამისად 1921 წლის კონსტიტუცია ამასაც იცავდა, თანამედროვე სამართალი უფრო შორს მიდის და ასევე უთითებს, რომ „პირადი რელიგიური მრწამსის გამოხატვის თავისუფლების ნეგატიური ასპექტი იმასაც გულისხმობს, რომ არ შეიძლება პიროვნებების იძულება გააცხადონ საკუთარი რელიგიური კუთვნილება ან მრწამსი; ასევე, არ შეიძლება მათი იძულება მიმართონ ისეთ ქცევას, რომელმაც შესაძლოა გამოარკვიოს აქვთ თუ არა მათ ამგვარი მრწამსი. სახელმწიფოს უფლება არ აქვს ჩაერიოს პიროვნებების სინდისის თავისუფლებაში მათი რელიგიური რწმენის შესახებ კითხვის დასმის გზით ან მათი იძულებით გამოხატონ საკუთარი მრწამსი (Alexandridis v. Greece, § 38; Dimitras andOthers v. Greece, § 78);
- 1921 წლის კონსტიტუციის 31 მუხლი დამატებით ასევე უთითებს, რომ „სარწმუნოებისა და რწმენის მომიზეზებით მოქალაქეობრივი და პოლიტიკური მოვალეობის ასრულებაზე უარის თქმა არავის შეუძლია, გარდა იმ შემთხვევისა, რომელიც ცალკე კანონით იქნება განსაზღვრული.“ ცალკე კანონით განსაზღვრულობაში იგულისხმება როცა პირის რელიგია კრძალავს ომს ან იარაღის ხელში აღებას და პირი უარს ამბობს სავალდებულო სამხედრო სამსახურზე მისი რწმენის გამო და უნდა არსებობდეს გამონაკლისი, ხოლო მოქალაქეობრივი მოვალეობის ასრულება ნიშნავს, რომ პირს არ აქვს უფლება და არც უნდა ჰქონდეს დადგენილი წესისგან მოითხოვოს ამ წესრიგის მის თავზე მორგება რადგანაც „ეს მისი რჩეულობის გამოხატულება უნდა იყოს“ ამასთანავე როგორც შეამჩნიეთ ამ მუხლშიც როგორც სხვა ყველაფერში სამართალი რელიგიას არ უყურებს როგორც აბსოლიტუ მცნებას და თუ სადმე არსებობს თავისუფლება იქ აუცილებლად არსებობს პასუხისმგებლობა. მოვალეობა რომლითაც ინდივიდი იტვირთება იმდენადვე მნიშვნელოვანია სამართლისთვის როგორც უფლების მინიჭება ინდივიდისთვს „ადამიანები არ უნდა გადაიქცნენ საკუთარი თავების კანონმდებლებად“ რადგანაც ასეთ შემთხვევაში არ არსებობს შეთანხმება საერთო ცხოვრების წესზე ხოლო ეს უკანასკნელი აუცილებლად იწვევს საზოგადოების დაპირისპირებას;
- 1921 წლის კონსტიტუციის 31 მუხლის შემდგომი ნაწილია „სარწმუნოებრივი ხასიათის აქტებს არავითარი გავლენა არა აქვს მოქალაქეობრივ უფლებასა და მდგომარეობაზე“ ეს უფრორე სახელმწიფოსათვის მიმართული ნორმა იყო ვიდრე ინდივიდისთვის, ანუ პირის ნათულობა ასევე მოუნათლავობა არავითარი შედეგის მომტანი არ უნდა ყოფილიყო სახელმწიფოსათვის და ეს ასეც უნდა იყოს რადგანაც სამართლებრივ სახელმწიფოში ფასობს ადამიანი და მისი არჩევანი რწმენის მხრივ და არა „არჩევანი“ ამასთანავე გასათვალისწინებელია, რომ 1921 წელი ეს არის სულ რაღაც გასული 3 წელი როცა იმპერია დაეცა, ეს იმპერია იდგა ძალასა და რელიგიაზე და რელიგიის სახელმწიფო სამსახურში ჩაყენებამ გამოიწვია ის ძალადობა რასაც აკეთებდა რუსეთის იმპერია, შესაბამისად კონსტიტუცია თავის თავს უფორ უწესებს წესს, რომ არ აქვს მნიშვნელობა არავითარი სახის რელიგიურ აქტს გავლენა უფლებებზე, საკითხის სწორად გაგებისთვის აუცილებელია განიმარტოს, რომ როცა კი არც ერთ რელიგიას არ ანიჭებს სახელმწიფო უპირატესობას ამით დომინანტ რელიგიას აძლევს განვითარების საშუალებას სახელმწიფოშივე რადგანაც ასეთ შემთხვევაში ეს რელიგია ხდება თვითკმარი, გააჩნია საკუთარი საკუთრება და საკუთარი მრევლი, გააჩნია საკუთარი შემოსავალი და ასევე საკუთარი განვითარების გეგმა, ანუ სახელმწიფოსგან ის არ „ელოდება“ არაფერს;
- შესაბამისად თუ კი რელიგიური ჯგუფი არ ელოდება, არც ეყრდნობა სახელმწიფოს მისთვის მნიშვნელოვანი ხდება არა ის „ვინც მართავს სახელმწიფოს“ არამედ ის „თუ რა ღირებულებებით იმართება სახელმწიფო“ შესაბამისად სახელმწიფოსა და რელიგიის გამიჯვნა თვით ამ რელიგიის მიზანი უნდა იყოს, როცა ის კი არ იმართება არამედ როგორც საზოგადოების ერთი ჯგუფი გამოხატავს თავის პოზიციას მიუხედავად იმისა ეს მოსაწონია თუ არა რაც მთავარია ეყრდნობა რა თქმა უნდა „საერთო საკაცობრიო იდეალებს“ ისეთ იდეალებს როგორიცაა წამება არ შეიძლება, არ შეიძლება ძალადობა, ოკუპაცია სხვისი ქვეყნის ცუდია, ადამიანის უფლებების დაცვა კი სახელმწიფოს ვალდებულებაა, მათ შორის რელიგიური ჯგუფის მორალურ ასპექტში ასევე ვალდებულებაა „დაიცვას სხვა განსხვავებულის რწმენა, მათ შორის ურწმუნოება მისი თუ კი ის იდევნება სახელმწიფოსგან ამ რწმენის გამო“ არა ძალადობის გზით არამედ პოლიტიკის გარეშე იდეალებისათვის, ყოველივე ეს ნააზრევი იგივე სახით ოღონდ მოკლე სახით რა თქმა უნდა გატარებული იყო 1921 წლის კონსტიტუციაში რადგანაც „სასამართლომ ცხადად განმარტა, რომ აზრის, სინდისისა და რელიგიის თავისუფლება ღირებული ფასეულობაა ათეისტების, აგნოსტიკოსების, სკეპტიკოსებისა და რელიგიისადმი გულგრილი პირებისთვის“ (ევროული სასამართლო Kokkinakis v. Greece, § 31);
- 1921 წლის კონსტიტუციის 141 მუხლი მიუთითებდა, რომ „სახელმწიფო და ეკლესია განცალკევებულნი და დამოუკიდებელნი არიან“ უნდა განიმარტოს, რომ ეს მოწინავე სეკულარული იდეა სიახლე არ იყოს ევროპულ კონსტიტუციებში 1921 წლისათვის თუმცაღა სიახლე იყო ქართული სამართლისთვის, ამასთანავე განცალკევებაში იგულისხმება დამოუკიდებლობა ერთისა მეორესგან და მეორესი პირველისგან, რადგანაც თუ კი რომელიმე მათგანი ემორჩილება მეორეს იწყება დიქტატურა, რომელიც შესაძლებელია იყოს ათეიზმიც კი, ასეთია რწმენის ბუნება როცა ის არ ხდება ინდივიდუალური გარემოს და კერძო სივრცის საგანი ის აუცილებლად ყალიბდება როგორც საჯარო საგანი რომელზეც ყველამ ერთი და იგივე სახით უნდა იფიქროს, ხოლო სახელმწიფომ კი უნდა განასხვავოს შემდგომში აღნიშნულის გამო ინდივიდებს მათი მიკუთვნებულობის გამო;
- თანამედროვე ქართული საკონსტიტუციო სასამართლოც აღნიშნულს უთითებს, რომ „საქართველოს ისტორიაში ეკლესიის განსაკუთრებული როლის აღიარების მიზანს არ წარმოადგენს მართლმადიდებლობის რელიგიური პრივილეგიების განმტკიცება და ეკლესიისთვის გარკვეული უფლების მინიჭება არ გულისხმობს იმავე უფლებით სხვა რელიგიური ორგანიზაციების მიერ სარგებლობის ხელშეშლას“ დამატებით „ნებისმიერ რელიგიურ ორგანიზაციას საქართველოში საქართველოს ეკლესიის თანაბრად აქვს უფლება ყოველგვარი ნებართვის გარეშე გამოიყენოს საკუთარი სიმბოლიკა, ტერმინოლოგია, საღვთისმსახურო პროდუქცია“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2002 წლის 22 ნოემბრის N2/18/206 განჩინება საქმეზე „მოქალაქე ზურაბ აროშვილი საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ“) საკონსტიტუციო სასამართლო დამატებით ასევე უთითებს/ანვითარებს ძალიან მნიშვნელოვან აზრს თუ რას ნიშნავს განსაკუთრებული როლის აღიარება ეკლესიის „მართლმადიდებელი ეკლესიის განსაკუთრებული როლის აღიარების ერთ-ერთ გამოხატულებას წარმოადენს მისი დამოუკიდებლობა სახელმწიფოსაგან“ შესაბამისად დამოუკიდებლობა ეკლესიის უფრო მნიშვნელოვანია მისივე არსებობისთვის ვიდრე მისი დამოკიდებულობის გაზრდა რადგანაც „რელიგიური ორგანიზაციის დამოუკიდებლობა წარმოადგენს რელიგიის თავისუფლების განუყოფელ ნაწილს და იგი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია დემოკრატიული სახელმწიფოს იდეის ყოფიერებისთვის;
- 1921 წლის 143 მუხლი უთითებდა, რომ „არც ერთ სარწმუნოებას არა აქვს უპირატესობა“ უპირატესობის მინიჭება სახელმწიფოს მხრიდან ეს არის პრივილეგია ხოლო პრივილეგია აუცილებლად წარმოშობს პრივილეგიის მიმცემის მხრიდან მისდამი ვალდებულებებს შესაბამისად აღნიშნულს თავის თავს უდგენდა სახელმწიფო მისი მოქალაქეების მიმართ ამასთანავე ერთმანეთის მიმართ ადგენდა ერთგვარ შეთანხმებას, რომ მაგალითისთვის საქართველოში 1921 წლისათვის მცხოვრები მართმადიდებლების, კათოლიკეებს, პროტესტანტებს, მუსლიმებს შორის უპირატესი არავინ არაა არც ერთმანეთის მიმართ არც სახელმწიფოსთვის ამის მიზანს როგორც დღეს სურთ არ წარმოადგენს არავითარ შემთხვევაში ქართული ეკლესიის ავტორიტეტის დაკნინება პირიქით, სწორედ მისი უდიდესი წვლილის და გამო ის დამოუკიდებლად ცნობილი 1921 წლის კონსტიტუციით თანაბარი პირობებით, თანაბარი უფლებებით როგორც დამოუკიდებელი და თვითკმარი;
- 1921 წლის 144 მუხლი კი მიუთითებდა, რომ „ ხარჯის გაღება სახელმწიფოს ხაზინიდან და ადგილობრივ თვითმართველობათა თანხიდან სარწმუნოებრივ საქმეთა საჭიროებისათვის აკრძალულია“ ანუ ეს ჩანაწერიც კი მიუთითებს თუ რამდენად მნიშვნელოვანი იყო 1921 წლის კონსტიტუციისათვის დამოუკიდებლობა და თვითკმარობა. აღნიშნულ საკონსტიტუციო ჩანაწერს შეეხმიანა საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომელშიც მითითებულია, რომ „საქართველოს ისტორიაში ეკლესიის განსაკუთრებული როლის აღიარების მიზანს არ წარმოადგენს მართლმადიდებლობის როგორც რელიგიური რწმენის უპირატესობის წარმოჩენა სხვა რელიგიებთან შედარებით. ეკლესიისთვის გარკვეული უფლების მინიჭება არ გულისხმობს იმავე უფლებით სხვა რელიგიური ორგანიზაციების მიერ სარგებლობის ხელშეშლას“ იქვე „ეკლესიის განსაკუთრებული როლის აღიარება დაკავშირებულია მის ისტორიულ ღვაწლთან და არ ემსახურება მართლმადიდებელი ქრისტიანული რელიგიისთვის პრივილეგირებული სამართლებრივი მდგომარეობის შექმნას აწმყოში. გაწეული ისტორიული ღვაწლი არ შეიძლება განვიხილოთ როგორც პრივილეგიის ლეგიტიმურობის წყარო“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომლითაც საქართველოს კონსტიტუციის მე-14 მუხლთან მიმართებით არაკონსტიტუციურად იქნეს ცნობილი „სახელმწიფო ქონების შესახებ“ საქართველოს კანონის 63 მუხლის პირველი პუნქტის სიტყვების „საქართველოს სამოციქულო ავტოკეფალურ მართლმადიდებელ“ ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც სახელმწიფო ქონების უსასყიდლოდ საკუთრებაში გადაცემის შესაძლებლობას ითვალისწინებს მხოლოდ საქართველოს სამოციქულო ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიისთვის);
- შეიძლება ითქვას, რომ 1921 წლის კონსტიტუციის დადგენილი წესის ერთგვარი აღდგენა მოხდა ამ გადაწყვეტილებით, ამასთანავე საგულისხმოა, რომ სამართალი არ ცდილობს ვინმეს ადგილი გაანადგუროს წარსულში თუმცაღა აწმყოში „დამოუკიდებლობა ეკლესიისა უფრო მნიშვნელოვანია ვიდრე მისი პრივილეგირება“;
- რაც შეეხება 1978 წლის კონსტიტუციას მისი 50 მუხლი მიუთითებდა, რომ „საქართველოს საბჭოთა მოქალაქეთათვის აღიარებულია სინდისის თავისუფლება, ანუ უფლება - სწამდეთ ნებისმიერი რელიგია, ასრულებდნენ რელიგიურ კულტებს ან არ სწამდეთ ნებისმიერი რელიგია, ეწეოდნენ ათეისტურ პროპაგანდას; შუღლისა და სიძულვილის გაღვივება რელიგიურ სარწმუნეობასთან დაკავშირებით აკრძალულია. ეკლესია გამოყოფილია სახელმწიფოსგან და სკოლა - ეკლესიისგან“;
- მიუხედავად აღნიშნული ჩანაწერისა ძალიან ძნელია მონახო მაგალითად სინდისის უფლების განმარტებას როგორც უყურებდა საბჭოთა სასამართლო ან ანიჭებდა კი მას იმდენად დიდ მასშტაბს როგორც 1921 წლის კონსტიტუცია რადგანაც თუ კი 1921 წლის კონსტიტუცია ამბობდა „ყოველი მოქალაქე სინდისის სრული თავისუფლებით სარგებლობს“ 1978 წლის კონსტიტუცია სინდისს აიგივებდა მხოლოდ და მხოლოდ არჩევნის შედეგთან „ანუ უფლება - სწამდეთ ნებისმიერი რელიგია“ ხოლო არჩევანის უფლება რომელიც ნიშნავს კიდევაც სინდისს უგულველყოფილი იყო, საყოველთაოდ არის ცნობილი მაშინდელი ხელისუფლების დამოკიდებულება რელიგიის მიმართ მათ შორის კონსტიტუციურ ნორმად იქნა გამოყენებული, რომ „პირს შეუძლია ეწეოდეს ათეისტურ პროპაგანდას“ როცა აღნიშნული ვერ იქნება დამოუკიდებელი მუხლი რადგანაც ათეიზმი არ არის რელიგია ის ვერც იქნება რელიგია ხოლო არჩევანის პროპაგანდირება ნიშნავს, რომ ზოგს უფლება აქვს ეწეოდეს/ასრულებდეს რელიგიურ კულტს მაგრამ არ აქვს უფლება პროპაგანდის, ხოლო პროპაგანდის უფლება აქვს მხოლოდ „ათეიზმს“ შესაბამისად აქაც კი ახორციელებს დიფერენცირებას საბჭოთა კავშირი სინდისი;
- თვითონ სინდისი შინაგანი მდგომარეობაა მისი გარეგანი გამოვლინება მხოლოდ შედეგია თუმცაღა 1978 წლის კონსტიტუცია შედეგს უფრო მნიშვნელოვნად მიიჩნევს ვიდრე არჩევანს, რადგანაც არჩევანი ეს დაუშვებელია კონსტიტუციისათვის, თუმცაღა აუცილებელია მიეთითოს, რომ 1978 წლამდე ასეთი სახის ჩანაწერი არც ერთ კონსტიტუცაში არ გვხდება მას შემდეგ რაც საქართველო იქნა ანექსირებული ანუ 1921 წლის კონსტიტუციაში მითითებული უფლება რომელიც უფრო ვრცელი იყო 1978 წლის კონსტიტუციაში ჩაიწერრა 57 წლის დაგვიანებით ისიც შეკვეცილი სახით, შესაბამისად 1921 წლის კონსტიტუცია სამართლებრივი შინაარსით უფრო წინაა დღევანდელ დღესაც ვიდრე 1978 წლის კონსტიტუცია, მხოლოდ და მხოლოდ 1990 წლის 01 ოქტომბერს მიიღებს სსრკ უმაღლესი საბჭო კანონს „სინდისის თავისუფლების და რელიგიური ორგანიზაციების შესახებ“ რომლითაც იურიდიული სტატუსი ენიჭებთა ეკლესიებს მაგალისთვის როგორი მიუღებელი იყო ნებისმიერი რწმენა გარდა კომუნიზმისა კომუნისტებისთვის ისიც კმარა, რომ „80-ანი წლების დასაწყისში ქართული ეკლესია მხოლოდ 45 ეკლესიას“;
- კონსტიტუციების ჭრილშიც კი 1978 წლის საბჭოთა კონსტიტუცია არავითარ უფლებას არ აძლევდა ინდივიდს ყოფილიყო რაიმე სახის რწმენის პირიქით 1978 წლის კონსტიტუცია რწმენად აღიარებდა ათეიზმს და მის პროპაგანდირებას უშვებდა ხოლო 1921 წლის კონსტიტუცია ყველას თანასწორობას ქადაგებდა რომელიც არც კი აისახება 1978 წლის კონსტიტუციაში მაგალითისთვის ისიც კმარა, რომ 1978 წლის კონსტიტუციაში არც არის 1921 წლის კონსტიტუციაში მითითებული ისეთი მუხლი როგორიცაა „მოქალაქის დევნა და მის პოლიტიკურ თუ სამოქალაქო უფლებათა შეზღუდვა სარწმუნოების ან რწმენის გამო არ შეიძლება“;
- ადვოკატი გურამ კონტუაძე, სრული იურიდიული და საადვოკატო
მომსახურება საქართველოს მთელ ტერიტორაზე tel/vibe/WhatsApp:+995591976764;
mail:guram.kontuadze@gmail.com; facebook; პრეცედენტებს ვქმნით ჩვენ!